هریس یكی از قدیمی ترین مناطق آذربایجان شرقی است . چند بنای تاریخی مهم از دوران فرمانروایی ایلخان و جانشینان آنان در این بخش به جا مانده است كه عبارتند از بقعة شیخ اسحاق (در روستای خانقاه خانمرود)، گورستان مینق، گورستان هیق، گورستان گوور، مسجد سنگی جهان آباد و مسجد اسنق. هریس یكی از قدیمی ترین مراكز صنعت فرش در آذربایجان و ایران است و فرش های « مرز بلند آن شهرت جهانی دارد».
اماكن زیارتی ومذهبی
بقعه شیخ اسحاق
در ساحل جنوبی رودخانه كوچك روستای خانقاه محال خانمرود بقعه آجری بزرگی قرار گرفته كه به بقعة شیخ اسحاق معروف است. در مورد شیخ اسحاق و صاحبان دیگر قبرهای این بقعه اطلاعات مستندی در دسترس نیست.
گورستان هیق
هیق نام روستایی است از توابع خانمرود هریس كه در ۳ كیلومتری قریه خانقاه قرار دارد. این روستا دو گـورستـان قدیـمی دارد. یـكی اسلامی كه بـر روی قبـرهای آن مـعمولاً صندوقها ، قوچ‌ها و الواح سنگی دیده می‌شود. دیگری گورستان بسیار كهنی است كه قبرهای آن پراكنده و مخروبه است. این گورستان قدیمی بین عوام گوور قبرسی (گورستان گبرها) معروف است.
صنایع و معادن
صنایع این شهرستان بیش تر از نوع كارگاهی و دستی است و شامل: موزاییک سازی و آهک پزی می شود. در سال های اخیر یک كارخانه موكت سازی نیز به این صنایع اضافه شده است. هم چنین یک معدن زرنیخ در ۲۰ كیلومتری شمال باختری هریس و یک معدن سنگ گچ در ۲۷ كیلومتری جنوب باختری هریس واقع شده است.
کشاورزی و دام داری
هریس یک منطقه ی كشاورزی است و بش تر مردم آن به كشاورزی و دام داری اشتغال دارند. محصولات گندم، جو، بنشن، تره بار، گیاهان علوفه ای، هندوانه و چغندر قند از محصولات عمده این منطقه است. وجود كوه های ییلاقی و سرسبز و مراتع مستعد و درجه یک در جذب عشایر جهت چرای تابستانه دام ها موثر بوده و سبب رونق دام پروری شده است. پرورش دام در این شهرستان شامل: گوسفند، بز، گاو، گاو میش و اسب است. پرورش طیور نیز شامل: مرغ تخمی و گوشتی (صنعتی) و بومی می شود. پرورش زنبور عسل نیز در این شهرستان به دو صورت مدرن و بومی صورت می گیرد.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
هریس یكی از قدیمی ترین مناطق آذربایجان شرقی است. در وقف نامه ربع رشیدی نام بسیاری ازآبادی های آذربایجان آمده است و نشان می دهد كه پاره ای از آن ها ( نظیر هریس ) در قرن های هفتم و هشتم هجری قصبه هایی آباد و بزرگ بوده اند. چند بنای تاریخی مهم از دوره ی فرمان روایی ایلخانان و جانشینان آنان در این بخش به جای مانده است كه عبارتند از: بقعه شیخ اسحاق (در روستای خانقاه خانمرود) گورستان مینق، گورستان هیق، گورستان گوور، مسجد سنگی جمال آباد، و مسجد اسنق (مربوط به قرن هشتم هجری). هریس یكی از قدیمی ترین مراكز صنعت فرش در آذربایجان و ایران است و فرش های«مرز بلند» آن شهرت جهانی دارند.
مشخصات جغرافیایی
هریس یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که در ناحیه ی مرکزی استان واقع شده است. شهرستان هریس در ۱۰ كیلومتری شمال خاوری تبریز و ۲۴ كیلومتری خاور جاده اصلی تبریز – اهر قرار گرفته است. مرکز این شهرستان در درازای خاوری ۴۷ درجه و ۰۷ دقیقه و ۳۸ درجه و ۱۵ دقیقه پهنای شمالی و در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. شهرستان هریس از شمال به شهرستان اهر، از باختر به شهرستان تبریز، از جنوب به بستان آباد و سراب و ازخاور به مشگین شهر محدود می شود. آب و هوای این منطقه به نسبت سرد و نیمه خشک است و رودهایی نیز در آن جریان دارند. راه هریس – ینگجه به درازای ۲۶ كیلومتر كه به راه اصلی اهر – تبریز می پیوندد و مسیر شمالی – جنوبی هریس – مهربان به درازای ۲۳ كیلومتر از مسیرهای دسترسی به این منطقه هستند.
منبع: سیری در ایران