روستای دشتی، سومین روستا از روستاهای صحرای باغ در لارستان استان فارس است که بعلت واقع شدن در دشت گسترده‌ای روستا ” دشتی ” نامیده شده است این روستا در فاصله ۶۳ کیلومتری جنوب غربی شهر لار و در ارتفاع ۶۵۸ متری از سطح دریا قرار دارد جمعیت این روستا ۲۱۰۰ نفر می باشد.
بعضی‌ها می‌‌گویند که مردمان دشتی در واقع بخشی از دشتی بزرگ بوده که از بوکات فارس قدیم بوده است که اکنون در شهرستانی به همین نام(شهرستان دشتی با مرکزیت خورموج در استان بوشهر قرار دارد) مهم‌ترین دلیل این است که مردم آبادی دشتی به گویش اصیل دشتی که یکی از اصیل‌ترین گویشهای ایرانی است صحبت می‌کنند، بنا براین این منطقه دشتی نامیده شده است.اما بعضی دیگر می‌‌گویند چون در دشتی واقع شده است، نامش دشتی گذاشته اند. دشتی در ۴ کیلومتری غرب روستای زروان قرار گرفته است. امروز روستای دشتی بعد از عماده ده بزرگ‌ترین روستای صحرای باغ به شمار می‌‌آید.
معرفی روستای دشتی
روستای دشتی در بخش صحرای باغ و در شهرستان لارستان و در موقعیت ۵و۵۴ طول شرقی و ۲۵و۲۷ عرض شمالی و در فاصله ی ۶۳ کیاومتری جنوب غربی شهر لار مرکز شهرستان و در ۴۲۸ کیلومتری شیراز مرکز استان واقع شده است. این روستا از طرف شمال به کوههای گراش، از شرق به روستای زروان، از غرب به روستای خلور و از جنوب به کوه براشت محدود میشود.
علت شکل گیری و وجه تسمیه روستای دشتی
عوامل متعددی در شکل گیری روستای دشتی دخالت داشته که از جمله به جلگه ای بودن زمینهای منطقه و سطح وسیع اراضی کشاورزی در اطراف این نقطه و همچنین شکل گیری آن در کنار جاده اصلی میتوان اشاره نمود. در مورد وجه تسمیه روستا نیز میتوان واقع شدن روستا در دشتی وسیع و فاصله داشتن با ارتفاعات و کوهها اشاره کرد. گرچه در مورد تاریخچه روستای دشتی در هیچ کدام از منابع در دسترس اطلاعاتی موجود نبود، اما با پرسش از اهالی در بررسی تاریخچه روستا، مشخص میشود که مردم دشتی از منطقه ای به نام “پاسخند” در نزدیکی منطقه کنونی به دلایل امنیتی و امکان ارتباط با سایر نقاط و همچنین وجود سطح وسیع اراضی جهت کشت و زرع و آب و خاک مناسب به آنجا مهاجرت کرده اند. در حقیقت وضعیت اقلیمی منطقه باعث شکل گیری روستا گشته است
نحوه مدیریت روستا در گذشته و حال
روستای دشتی نیز مانند سایر روستاهای منطقه تقریباً قبل از اوایل دهه ی ۱۳۴۰ به صورت ارباب رعیتی و ریش سفیدی اداره میشد. تا اینکه پس از انقلاب (بین سالهای ۵۷ تا ۷۶) روستا زیر نظر فرمانداری و بخش مرکزی لارستان، و از سال ۱۳۷۶ با نهادینه شدن شوراهای شهر و روستا توسط شورای اسلامی روستا اداره شد. و از سال ۸۴- ۸۳ تاکنون این روستا توسط دهیار و شورای اسلامی زیر نظر بخش صحرای باغ اداره میشود.
بررسی ویژگی های فرهنگی روستا
با توجه به بافت روستا و تمرکز بیشتر مردم در کنار هم، گویا بیشتر مردم حداکثر از سه یا چهار قبیله هستند که با هم اختلافی ندارند، و این سبب شده است که روستا دارای یک قبرستان و همچنین بافت آن تقریباً متمرکز باشد. زبان و لهجه مردم دشتی همچنان که در بخش مطالعه شهرستان نیز بیان شد، از ریشه های فارسی دری است که به زبان ” اَچمی” معروف میباشد. و تقریباً زبان مشترک مردم جنوب است که در روستاها و شهرهای مختلف با تفاوت هایی در لهجه ها همراه است. دین مردم دشتی اسلام و از فرقه شافعی از مذاهب اهل سنت میباشد. در مورد آداب و رسوم مردم، میتوان گفت که مراسم عزاداری معمولاً در سه روز خلاصه میشود و عروسی ها هم مانند سایر نقاط جنوب شهرستان به صورت ساز و نغاره و با شرکت همگانی مردم همراه میباشد.
بررسی ویژگی های اقلیمی
آب و هوای روستا به دلیل قرار گیری در نواحی گرم و خشک، و در نواحی ساحلی و جلگه ای گرم و مرطوب، و متغیر می باشد. یعنی درصد بیشتری از شهرستان لار آب و هوای گرم و خشک دارد. ولی در قسمت های جنوبی که به سواحل خلیج فارس نزدیک است، از خشکی هوا کم شده و بر رطوبت هوا افزوده میشود. که روستای دشتی نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه جنوبی در این وضعیت میباشد.و بیشترین بارش را در فصل زمستان دارا می باشد. بارانهای تابستانی از شدیدترین بارانهاست و به دلیل زمانی نیز ناچیز است. به این باران ها در زبان محلی باران “چهل پسینی” نیز گفته میشود. آب اشامیدنی روستا از طریق یک حلقه چاه عمیق ۱۲۰ متری تأمین میشود. که پس از انتقال به منبع بتونی واقع در ۳ کیلومتری شمال روستا مورد استفاده قرار میگیرد. آب کشاورزی از طریق ۶۰ حلقه چاه با متوسط عمق ۵۵ متر تأمین میگردد.
از نکات قابل ذکر در مورد روستای دشتی، حضور نویسنده مشهور و فعال این روستا، «ایرج اعتمادی» میباشد که تا به حال کتابهای: بن بست عاطفه ها (سال انتشار: ۱۳۷۸ – مجموع داستان ادبی) – اشک، عشق، باران (سال انتشار: ۱۳۸۰- مجموع داستان زندگی) – صدای سکوت (سال انتشار:۱۳۸۲ – رمان) – زنجیرهای دلتنگ (سال انتشار: ۱۳۸۵- رمان) از وی به چاپ رسیده است. و در حال حاضر سردبیری نشریات خبر هرمزگان، و ویژه نامه همایش بین المللی زبان شناسی و مردم شناسی لارستان را بر عهده دارد که مقالات متعددی نیز در نشریات مختلف از این نویسنده منتشر شده است. همچنین از آثار تاریخی به جا مانده از گذشته در این روستا میتوان به باقیمانده های قلعه اسد خان دشتی اشاره نمود.
توسط: شهرام صالحی
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
منبع: سیری در ایران