روستای پاجیان(پاچیان) در ۳۰ کیلومتری غرب قم و در بخش جعفرآباد قرار دارد. این روستا در زمینی هموار با آب و هوایی گرم و خشک واقع شده است. کوه
هایی که در نزدیکی این روستا قرار دارد عبارتند از: کوه نمك در شرق؛ کوه های یزدان در جنوب؛ ارتفاعات ساوه در غرب و از شمال به رودخانه فصلی قره چای منتهی می گردد. پاجیان روستایی است نیمه خشك با جمعیتی در حدود ۴۵۰ نفر و در غالب تقریباً ۱۱۰ خانوار.
در داخل روستا مجموعه مسجد جامع و آب انبار وجود دارد كه بر اساس شواهد موجود مربوط به دوره قاجاریه است.مسجد جامع روستا دارای حیاطی قدیمی با حدود ۷ صفه می باشد كه یكی از آنها درحال تخریب است.این مسجد در دوطبقه كه ورودی طبقه دوم آن از داخل حیاط می باشد, ساخته شده است.در حال حاضر این مسجد بعلت كمبود فضای مناسب و نیز وجود مسجد بزرگتر در پاجیان جز در موارد خاص , مورد استفاده قرار نمی گیرد. در سمت جنوب حیاط این مسجد كه به مسجد قدیمی مشهور است ورودی آب انبار روستا بوده كه دوره ساخت آن نیز مربوط به دوره قاجار می باشد.
مزارع ساكنان پاجیان در اطراف روستا بوده و عمده محصولات شامل پنبه ، جو ، گندم ، ذرت و بعضاً یونجه و در موارد نادر صیفی جات می باشد.كلیه مزارع روستا توسط آب های زیر زمینی آبیاری می‌گردد و تنها رشته قنات روستا كه در دهه ۴۰ مورد استفاده شرب و كشاورزی قرار می گرفت, عملاً از بین رفته است. نوع كشاورزی در پاجیان نیمه سنتی است و از ماشین آلات كشاورزی بهره برداری كامل می گردد ولی سیستم آبیاری هنوز به صورت سنتی اجرا می گردد. در سالهای نه چندان دور دارای دو قطعه باغ انار بوده كه بعدها به علت گسترش فعالیت های كشاورزی به زمین كشاورزی مبدل شده است.
کار و پیشه اهالی روستای پاجیان ، کشاورزی، دامداری است. و نیز حدود بیست نفر از اهالی معلم و آموزگار بوده و برخی دیگر نیز در ادارات مختلف مشغول به كارند.
جانوران و پرندگان بومی آن : گرگ، روباه، شغال، خرگوش، کبک و انواع مختلفی از پرندگانی که همه جا وجود دارد.
روستای پاجیان دارای آب، برق و تلفن می باشد و در آبان ماه سال جاری از مزایای گاز طبیعی نیز برخوردار شده است.
زبان پاجیانیها فارسی است و تقریباً بیش از نیمی از اهالی با یکدیگر قوم و خویش هستند.با وجودیكه در چند سال گذشته ساخت و ساز در روستا انجام نمی گرفت و بیشتر ساكنین به علت بسیاری از مسائل و نیز اشتغال ناگزیر به مهاجرت به قم و یا تهران بوده اند ، ولی در یكی دو سال گذشته بیش از ۲۰ ساختمان به تعداد ساكنین این روستا كه عمدتاً جوانان روستا می باشند, افزوده شده است.
در پاجیان و به قولی پاچیان علاوه بر وجود دبستان ابتدایی برای دخترها و پسرها , مدرسه راهنمایی و دبیرستان جهت تحصیل پسرها وجود داشته و لی مدارس راهنمایی و دبیرستان دخترانه به صورت متمركز در قزل آباد كه در قسمت جنوبی روستا و در فاصله ۲ كیلو متری می باشد وجود دارد.
گزارش تصویری از نماز جماعت ظهر در مسجد روستای پاچیان از توابع قم/آژانئس عکس ایران/عکاس: حجت الله عطایی
منبع: سیری در ایران