روستای دوان در دوازده كیلومتری شمال كازرون و در دامنه‌ی كوهی از رشته كوه‌های زاگرس قرار دارد. آب و هوای معتدل، وجود تاكستان‌های بسیار و گویش كهن فارسی از ویژگی‌های این روستاست. پیرامون قدمت تاریخی این روستا (چه پیش از اسلام و به خصوص در زمان ساسانیان و چه پس از آن) مقالات زیادی ارائه شده است. وجود گورستان‌های متعدد، ته ستون‌ها، یك بنای احتمالاً ساسانی در داخل روستا، كتیبه‌هایی به خط كوفی و قلعه‌ی دختر این روستا جزء اسناد تاریخی آن محسوب می‌شوند. تقریباً در اكثر كتاب‌هایی كه پیرامون جغرافیا و تاریخ كلی شهرستان كازرون منتشر شده نامی از این روستا آمده است. كتاب “فرهنگ گویش دوانی” تالیف عبدالنبی سلامی (نشرآثار) و مقاله‌ی “كتیبه‌های كوفی كازرون” نوشته عماالدین شیخ‌الحكمایی، در كتاب كازرونیه (دفتر اول) ـ نشر كازرونیه، از منابعی هستند كه به طور خاص به فرهنگ و تاریخ روستای دوان پرداخته‌اند.
بنایی كه كمتر در متون منتشر شده از آن نام برده شده و حتی علیرغم تمامی شایستگیش از ثبت در فهرست آثار ملی ایران نیز باز مانده است، در ارتفاعات بالای كوه‌های دوان واقع شده و به “قلعه‌ی دختر” معروف می‌باشد. این بنا بر روی یكی از ارتفاعات بلند رشته كوه‌های شمالی كازرون و مشرف به دشت وسیع این شهرستان واقع شده است. بیان دقیق قدمت آن نیازمند حضور كارشناسان میراث‌فرهنگی و حفاری دقیق منطقه است، اما با در نظر گرفتن شواهد حداقلی كه از مدفون شدن در خاك در امان مانده‌اند (مانند دیواره‌های دور قلعه، خورده سفال‌های درون آن، دیواره‌ها و نوع بناهای ساخته شده درون قلعه، ملات به كار رفته در بنا و…) می‌توان فرض اولیه را بر ساسانی بودن آن قرار داد. (بیان قدمت و كاربری دقیق این قلعه منوط به پژوهش و كاوش كارشناسان و متخصصین حوضه‌ی میراث‌فرهنگی می‌باشد.) عدم توجه حفاظتی و علمی (نبود یا پایین بودن مطالعه پیرامون آن) بعلاوه كاوش‌های غیرمجاز منجر به وارد آمدن صدمات فراوانی به این قلعه‌ی تاریخی شده است.
وجه تسمیه دختر جهت نامگذاری قلعه‌های دختر:
یكی از نظریه‌هایی كه پیرامون نامگذاری قلعه‌های دختر در ایران مطرح می‌شود، مربوط به دید فرهنگی ایرانیان به دخترهاست. همانطور كه میداننیم دختر در فرهنگ ایرانی به عنوان موجودی بكر و دست‌نیافتنی قلمداد می‌شود. قلعه و یا دژهایی را هم كه بر روی كوه‌ها و یا تپه‌ها بنا شده و دسترسی به آنها به هر نحو با مشكل امكانپذیر بوده به نام قلعه‌ی دختر نامگذاری می‌شده است.
نظریه‌های مختلف دیگری نیز پیرامون نامگذاری این اماكن به نام دختر وجود دارد كه اگر فرصتی بود در بخشی دیگر به آنها نیز خواهم پرداخت.
مسیردستیابی:
از روستای دوان راه‌های متعددی جهت دسترسی به ارتفاعات بالای كوه‌های آن وجود دارد. یكی از این راه‌ها كه در قسمت شرقی آن واقع شده است، مسیری مارلو است كه از میان تاكستان‌های معروف این روستا عبور كرده و پس از طی مسیری حدوداً سه ساعته شما را به قلعه‌ی زیبای دختر روستای دوان می‌رساند.
منبع: سیری در ایران