ممقان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش ممقان شهرستان آذرشهر واقع شده‌است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵ خورشیدی بالغ بر ۱۲۵۷۶نفر بوده‌است که از این جهت بیستمین شهر پرجمعیت استان محسوب می‌گردد. تاریخ بنیاد ممقان دقیقاً معلوم نیست؛ ولی قدمت زاویه «باباجابر» -که قدیمی‌ترین اثر تاریخی این شهر محسوب می‌گردد- به سده هفتم هجری می‌رسد. از آثار تاریخی ممقان می‌توان به «آرامگاه پیرحیران»، «مسجد حاجی‌یعقوب» و «بیجووور» اشاره کرد. «آشاقی کوچه»، «امشج»، «یوخاری محله» و «مزیدلو» از مهم‌ترین محله‌های این شهر به‌شمار می‌روند.

مردم
هم‌اکنون بیش‌ترِ مردم ممقان به کشاورزی، دامداری و پخت و فراوری نخود مشغول هستند و جو، خربزه، زردآلو، گندم، نخودچی و هندوانه از عمده‌ترین محصولات کشاورزی این شهر محسوب می‌شوند. همچنین «سوزن‌دوزی»، «جاروبافی» و «قالی‌بافی» نیز از مهم‌ترین صنایع دستی این شهر به‌شمار می‌روند. از جمله مشاهیر شهر ممقان می‌توان به «شیخ محمدحسن ممقانی»، «ملایوسف ممقانی» و «آیت‌الله ممقانی» اشاره کرد.

اماکن مهم
از اماکن مهم این شهر می‌توان به «ایران‌خودرو آذربایجان»، «پارک بزرگ ایرینجی»، «دانشکده فنی سما»، «دانشگاه آزاد اسلامی ممقان»، «دانشگاه پیام نور ممقان»، «دانشگاه تربیت معلم آذربایجان»، «دانشگاه جامع علمی-کاربردی ممقان»، «شهرک صنعتی شهید سلیمی»، «فولادسرام»، «مادخودرو» و «معدن دیاتومیت» اشاره کرد.

وجه تسمیه
نقل قول‌های مختلفی درباره وجه تسمیه ممقان ذکر شده‌است؛ از جمله این‌که نام واقعی این شهر «مامقان» و به‌معنای «شهر مادر قازان‌خان» بوده‌است و بعدها به «ممقان» تغییر یافته‌است. عده‌ای نیز بر این عقیده‌اند که نام واقعی ممقان «مامغان» و به‌معنای «شهر مغان» بوده‌است. نقل قول دیگری که معقول‌تر به‌نظر می‌رسد، حاکی از آن است که نام شهر در گذشته «مامگان» بوده‌است و پس از یورش اعراب به «مامقان» و بعدها به «ممقان تغییر پیدا کرده‌است.