منطقه حفاظت شده خارتوران یا توران در منتهی‌الیه شرق استان سمنان در ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر شاهرود و ۲۸ کیلومتری جنوب شرقی مرکز بخش بیارجمند و در شمال کویر مرکزی ایران واقع شده است. طبیعت بکر و مناظر زیبای این منطقه به گونه‌ای است که به «آفریقای ایران» معروف شده است.

این منطقه با یک میلیون و هزار هکتار مساحت، شامل سه محدوده پارک ملی (۸ درصد)، پناهگاه حیات وحش (۱۷ درصد) و منطقه حفاظت شده (۷۵ درصد) می‌باشد. منطقه خارتوران پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس، دومین مجموعه حفاظت شده وسیع در ایران می‌باشد که علاوه بر این بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه زیست‌کره کشور بوده و بعد از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا، دومین منطقه زیست‌کره در جهان به شمار می‌آید و گونه‌های نادر جانوری و گیاهی را در خود جای داده است.

در این منطقه ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و ۲ گونه دوزیست شناسایی شده‌اند که شاخص‌ترین آن‌ها یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی می‌باشند. سایر جانوران این ذخیره‌گاه عبارتند از گرگ، شغال، روباه قرمز، کفتار راه راه، پلنگ ایرانی، کاراکال، گربه وحشی یا دشتی، گربه شنی، گربه پالاس که از انواع بسیار نادر گربه‌سانان می‌باشد، جبیر، آهو، پازن، قوچ، هوبره، زاغ بور، بحری، دلیجه، كبک، تیهو، بلدرچین، عقاب دشتی، چاخ لق، كبوتر چاهی، یاكریم، شاه بوف، سبزه قبای هندی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم دم سرخ، اردک بلوطی، حواصیل، کرکس مصری، سارگپه و انواع گنجشک می‌باشند. انواع گوناگونی از رده خزندگان در این منطقه به چشم می‌خورد که شامل راسته لاک‌پشت‌ها، خانواده آگاماها، سمندرها، اسکینک‌ها و بزمجه‌ها می‌شود.

این منطقه در سال ۱۳۵۱ خورشیدی به عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط زیست درآمد و در سال ۱۳۵۵ قسمتی از آن به عنوان پناهگاه حیات وحش انتخاب گردید. در سال ۱۳۸۱ خورشیدی نیز قسمت‌های مرکزی این مجموعه به پارک ملی ارتقا یافت. متأسفانه در حال حاضر با وجود تمام اهمیتی که این منطقه نه تنها در ایران که در سطح جهانی دارد، آن گونه که شایسته است به این منطقه توجه نمی‌شود.