این بند تاریخی در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غرب بیرجند با جهت شرقی- غربی در مسیر رودخانه‌ای فصلی در داخل رشته کوه باقران بنا شده است. این سد با هدف ذخیره آب و مهار سیلاب‌ها با مصالح آجر، سنگ و ملات ساروج ساخته شده است. طول تاج این بند ۲۷ متر، عرض آن ۴ تا ۶ متر و ارتفاع دیواره آن ۱۳ متر می‌باشد. در طرفین کانال تخلیه اضطراری آب، دو پشت‌بند به عرض ۱/۷۰ متر بنا شده که سبب استحکام بیشتر بند شده است. این سد از سازه‌های آبی متعلق به دوره قاجار و زمان حکمرانی حشمت‌الملک (نیمه دوم قرن ۱۳ هجری قمری) می‌باشد. این بند در سال ۱۳۶۷ از سوی اداره کشاورزی مورد بازسازی قرار گرفت که این امر موجب مخدوش شدن چهره تاریخی این اثر شد.

بند عمر شاه همچون بند دره علاوه بر اهمیت تاریخی، از لحاظ گردشگری و تفرجگاهی نیز حائز اهمیت می‌باشد.