آس بادهای نشتیفان
آس بادهای نشتیفان
آس یعنی نرم شدن دانه زیر سنگ است بدین ترتیب که دو سنگ گرد و مسطح بر هم نهاده سنگ زیرین در میان میلی آهنین ....


موقعیت آس بادهای نشتیفان روی نقشه آب و هوای خواف
  • توضیحات
  • نظرات کاربران
  • ارسال نظر

آس یعنی نرم شدن دانه زیر سنگ است بدین ترتیب که دو سنگ گرد و مسطح بر هم نهاده سنگ زیرین در میان میلی آهنین وجز آن از سوراخ میان سنگ زیرین درگذشته و سنگ فوقانی به قوت دست آدمی یا ستور یا باد یا آب چرخد و حبوب و غیره را خرد و آرد سازد .
چرخش این آسیاب ها محتاج بادی قوی، مداوم و طولانی ۱۲۰ روزه سیستان است که مناطق استان های خراسان، به ویژه خواف تا نهبندان را دربرمی گیرد. اراضی کوهستانی و ناهموار شمال خراسان (نیشابور قدیم) و جنوب خراسان (قهستان قدیم) را باریکه پست و همواری از هم جدا می کند که عرض آن به طور متوسط حدود ۱۰۰ کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۷۰۰ تا ۸۵۰ متر است. این عارضه جلگه ای که به مانند گذرگاهی عظیم به طول بیش از ۵۰۰ کیلومتر است از غرب به کویر نمک و شرق به دامنه های غربی رشته کوه هندوکش در افغانستان منتهی می شود. رودهای این سرزمین به خاطر مختصر آب شوری که دارد کال شور نامیده می شود و به زمین های آن به سبب بی حاصلی و شوره زار بودن در اصطلاح محلی (دق) اطلاق می گردد و عمده ترین نعمت های آن باد است. این باد در بهار از ارتفاعات پر برف و سرد “کوه بابا” در سلسله جبال هندوکش می وزد و با شتاب بسیار جای هوای گرم و سبک شده کویر نمک را پر می کند و در اصطلاح محلی به “باد کوه” معروف است. در واقع شاخه ایست از باد معروف ۱۲۰ روزه سیستان که از اواسط اردیبهشت شروع شده و تا اوایل پاییز ادامه دارد. این باد با قدرتی بسیار، مداوم و شبانه روزی می وزد و تنها بادی است که می تواند آسیاب ها را به سرعتی بسیار به چرخش درآورد. برخی از پژوهشگران معتقدند بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در دوره گرم سال یعنی از ۱۵ خرداد تا ۱۵ مهر به مدت ۱۲۰ روز می وزد. آس باد بنایی است شکل گرفته از خشت و گل و متشکل از دو واحد ساختمانی شامل سالن اصلی آس باد در طبقه همکف و محفظه محیط چرخ و پره در پشت بام. ورودی طبقه همکف در جهت مخالف وزش باد قرار دارد و در حقیقت اتاقی است که در آن قطعات متحرک آس باد و سنگ های بزرگ و مدور قرار دارد و در نقطه ای دیگر از این مکان انبارک گندم و یا غله دیده می شود.
بخش فوقانی آسخانه نیز شامل یک تیر عمودی و یک تیر افقی بر روی چرخ و پره می باشد. پره در مناطقی مانند خواف از چوب ساخته می شود اما در نهبندان و مناطق گرمسیر از شاخه های درخت خرما به عنوان پره استفاده می شود. آسبادها معمولاٌ در کنار هم و متصل به یکدیگر ساخته می شوند که یکی از دلایل آن مقاومت در برابر بادهای ۱۲۰ روزه است.

آس بادهای نشتیفان

آس بادهای نشتیفان

منبع: سیری در ایران
نظر شما
کد امنیتی