تالاب ذولبین
تالاب ذولبین
این تالاب در ۲۴ كیلومترى غرب شهرستان هشترود، بین روستاهاى ذولبین، قوپوز و قلعه جوق، واقع شده و در اراضى ....


موقعیت تالاب ذولبین روی نقشه آب و هوای هشترود
  • توضیحات
  • نظرات کاربران
  • ارسال نظر

این تالاب در ۲۴ كیلومترى غرب شهرستان هشترود، بین روستاهاى ذولبین، قوپوز و قلعه جوق، واقع شده و در اراضى زراعى دیم زار روستاى ذولبین محصور است.
تالاب ذولبین در موقعیت جغرافیایی ۴۶درجه و ۵۰دقیقه و ۳۳ثانیه طول شرقی و ۳۷درجه و ۲۶دقیقه و ۴۲ثانیه عرض شمالی واقع شده است .
مساحت این تالاب حدود ۱۰ هكتار است كه در سال هاى كم باران به مقدار قابل توجهى از وسعت آن كاسته شده و اغلب به مانداب، تبدیل مىشود. ارتفاع این تالاب بیضى شكل از سطح دریا كه بستر آن در ضلع شرقى، عمق چندانى ندارد، یك هزار و ۶۵۰ متر است. كمى عمق تالاب ذولبین در قسمت شرقى آن، فرصت را براى رشد گیاهان ریشه در آب همچون نى و لویى فراهم كرده و نیزارهاى انبوهى در ناحیه شرق و جنوب تالاب به وجود آمده كه پناهگاهى امن براى پرندگان و تخمگذارى آنان است. عمق آب تالاب در مناطق رویش نى به طور متوسط بین ۱‎/۵ تا ۲ متر بوده و در قسمت شمال غربى آن منطقه عمیقى وجود دارد كه زهكش هاى آب هاى زیرزمینى از این قسمت تالاب ذولبین به صورت چشمه، تراوش مى كند. حوزه آبریز تالاب ذولبین حدود ۵۰۰ هكتار وسعت دارد كه جریان آب سطحى قابل توجهى به آن واریز نمى شود.
عمده ترین منابع تأمین كننده آب تالاب ذولبین را حفره هاى زیرزمینى و جریانات مختصر قشرى ناشى از ریزش هاى جوى در فصول مختلف سال، تشكیل داده در سال هاى كم آبى و یا خشكسالى، سطح آب تالاب بشدت افت كرده و با عقب نشینى خط ساحلى، نیزارهاى بخش شرقى از آب بیرون مى مانند. در چنین مواقعى، پرندگان آبزى به علت آسیب پذیر شدن زیستگاه تالاب را ترك كرده و تعداد معدودى چنگر در بخش میانى تالاب كه از عمق بیشترى نسبت به سایر نقاط آن برخوردار است، مشاهده مى شود. زیبایى هاى تالاب ذولبین محدود به پرندگان زیباى آن نبوده بلكه ناحیه غربى پوشیده از چمن آن كه دامنه اى تا خط ساحلى ادامه مى یابد، فضاى مطبوعى را براى حیات وحش ایجاد مى كند. در تركیب پوشش گیاهى سواحل تالاب ذولبین، درخت یا درختچه اعم از وحشى یا كاشته شده به وسیله مردم منطقه، قابل مشاهده بوده و علاوه بر آن گیاهان ریشه در آب نیز پوشش گیاهى داخل آن را تشكیل مى دهد. نى، لویى، پلیگنوم آمفى بیوم، خوشاب و آیسما گرامینیوم، پوشش گیاهى عمده درون تالاب ذولبین هستند كه اغلب ریشه در آب داشته و یا روى آب نیلگون آن غوطه مى خورند. بخش اعظم خط ساحلى تالاب را نیزارهاى انبوه، تشكیل مى دهد كه در لانه گزینى و تأمین امنیت پرندگان آبزى و كنارآبزى، نقش حیاتى دارد.
به رغم چشم انداز رویایى تالاب ذولبین درفصول پرآب سال همچون بهار استفاده انسانى اثرات زیانبار و در مواقعى غیرقابل جبران روى آن دارد. به دلیل شیرین بودن آب این تالاب، بخشى از آب این سفره گسترده آبى به مصرف دام هاى روستاهاى اطراف رسیده و بخشى نیز براى آبیارى مزارع پمپاژ مى شود كه دومى در پایین آمدن سطح آب تالاب بویژه در فصول گرم آب تأثیر فراوان دارد. در سال هاى اخیر از طرف اداره حفاظت محیط زیست هشترود، محدودیت هایى در زمینه برداشت غیراصولى بویژه پمپاژ مستقیم آب از تالاب ذولبین، اعمال مى شود. به علت سردسیر بودن منطقه و بالا بودن ارتفاع تالاب از سطح دریا در اواخر پاییز سطح آن ازیخ پوشیده شده و فصل خزان چهره اى دیگر به این عروس آبى مى بخشد. پس از باز شدن یخ تالاب در اوایل بهار، حضور پرندگان مهاجر در تالاب كه پیام آوران صلح و دوستى از كشورهاى شمال به ایران هستند، حیاتى دوباره به آن مى بخشند. از عمده ترین پرندگان تالاب ذولبین مى توان به اردك سرسفید، اردك سرحنایى، اردك بلوطى، اردك سرسبز، چنگر كشیم گردن سیاه، كشیم كوچك، بوتیمار و سسك تالابى اشاره كرد. علاوه بر گونه هاى زاداور، تعدادى از مهاجران عبورى هم براى تغذیه و استراحت در مسیر هزاران كیلومترى خود از شمال به جنوب از این تالاب، بهره مند مى شوند. به دلیل وجود مزارع گندم و چمنزار در اطراف تالاب ذولبین، غاز خاكسترى به عنوان یك پرنده مهاجر و عبورى، طولانى تر از سایر گونه ها، میهمان تالاب مى شود.

تالاب ذولبین از نظر دارا بودن مواد غذایى، بسیار غنى بوده و در فصول گرم سال به دلیل شكوفا شدن پلانكتون ها و جلبك ها، رنگ آب آن تغییر مى كند. این تالاب یكى از سه تالاب محل زادآورى اردك سرسفید به عنوان گونه در حال انقراض در كشور همراه با تالاب هاى قورى گل و یانیق، شناخته مى شود. همچنین زیست و زادآورى اردك سرحنایى و اردك بلوطى به عنوان گونه هاى ارزشمند جانورى در تالاب ذولبین، حفاظت از آن را ضرورى مى سازد. این تالاب به رغم اهمیت راهبردى آن در حفظ گونه هاى در حال انقراض جانورى از نظر قانون مندى مناطق زیر مدیریت حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقى، هیچ جایگاهى نداشته و جزو مناطق آزاد محسوب مى شود. نبود تعریف قانونى براى حفاظت از این تالاب كم نظیر موجب شده كه گونه هاى جانورى موجود در آن در فصل هاى مجاز، مورد استفاده شكارچیان قرار بگیرد. تالاب ذولبین با عوامل مخربى نیز مواجه است كه پمپاژ مستقیم آب آن براى آبیارى مزارع اطراف، نفوذ دام هاى اهلى و بریدن نیزارها به عنوان زیستگاه و محل زادآورى پرندگان، ورود رسوبات ناشى از شخم زدن زمین هاى شیبدار مجاور تالاب و ورود فاضلاب و پس ماندهاى كودهاى شیمیایى از جمله آنها است. امید است در سایه تعامل مردم منطقه و مدیریت اصولى و علمى اداره حفاظت محیط زیست هشترود، از كاسته شدن وسعت تالاب ذولبین به عنوان یكى از ثروت هاى طبیعى منطقه جلوگیرى شود.

نوع تالاب
برلبر طبقه بندی کنوانسیون رامسر تالاب از نوع دایمی palustrine با آب شیرین تالب شور می باشد .

امکان جذب گردشگر

با توجه به سهل الوصول بودن تالاب و وجود گونه های پرندگان زارآور در فصل بهار و تابستان و خوش آب و هوا بودن آن در تابستان می توان گردشگران طبیعت را برای اقامت کوتاه مدت به آن جذب کرد .

راههای دسترسی
از طریق جاده هشترود سه راهی قویون قشلاقی و روستای ذولبین قابل دسترسی است .
عوامل تهدید تالاب
کمبود آب در فصل تابستان و خشک شدن بخش اعظم تالاب از تهدیدات اصلی آن است شکار پرندگان حمایت شده و در خطر انقراض جهانی مثل اردک سر سفید نیز وجود دار د .

گیاهان :

اطراف تالاب را زمین های زراعی با قابلیت کشت غلات پوشیده است بخشی از ناحیه غربی حوزه آبریز از چمن پوشیده شده و حالت مرتعی دارد و دامنه آن تاخط ساحلی ادامه یافته است . در ترکیب پوشش گیاهی سواحل تالاب درخت یا درختچه اعم از وحشی و دست کاشت وجود ندارد .

ماهی
در این تالاب ماهی وجود ندارد .

تالاب ذولبین

تالاب ذولبین

منبع: سیری در ایران
نظر شما
کد امنیتی