نقش رجب
نقش رجب
در فاصله سه کیلومتری شمال تخت جمشید، در مسیر جاده شیراز – اصفهان و در سمت شمالی کوه رحمت در دامنه کوه ....


موقعیت نقش رجب روی نقشه آب و هوای مرودشت
  • توضیحات
  • نظرات کاربران
  • ارسال نظر

در فاصله سه کیلومتری شمال تخت جمشید، در مسیر جاده شیراز – اصفهان و در سمت شمالی کوه رحمت در دامنه کوه و در یک فررفتگی به صورت نیم دایره،سه نقش برجسته ساسانی به تصویر کشیده شده است که آن را نقش رجب یا نقش قهرمان مینامند. نقش برجسته نخست دربرگیرندة تصاویر شاپور و همراهانش می باشد که در ضلع شمالی این فضای حجاری شده، قرار گرفته است. این نقش برجسته ۵/۱ متر بالاتر از سطح زمین حجاری شده و دارای ۶ متر طول و ۴ متر ارتفاع است. در این نقش برجسته شاپور اول، دومین پادشاه ساسانی، سوار بر اسبی بزرگ است. جامة وی ردایی پرچین است که تا ساق پایش امتداد یافته. نوارهای شاهانه ای به شلوارش متصل است که در اثر وزش باد به اهتزاز درآمده است. نیام خنجر وی به کمر بسته شده و روبان هایی اطراف آن را فرا گرفته است. تاجی بر سر نهاده و موهای مجعد و انبوهش از دو سوی تاج افشان شده است. اسب شاپور نیز در حالی که دارای زین و یراق مزیّنی است، پای چپش را بلند نموده، در حالت حرکت به سمت جلو به تصویر کشیده شده است. شاه دهانة اسب را با دست راست خود گرفته است. در پشت سر شاپور تصویر ۹ نفر حکاکی شده در حالی که ۸ نفر آنها کلاه نمدی بلندی به سر دارند و گردن بندهایی که با گل های گرد مزین شده است، به گردن دارند. یکی از این افراد، در بالای سر دیگران به تصویر کشیده شده است و تاج کوچک گردی بر سر دارد. سه نفر از آنها، به گونة تمام قد حجاری شده اند در حالی که دستشان بر قبضة شمشیری است که در جلو به کمر بسته اند. آنها قوی هیکل بوده، شلوارهایی بلند و چین دار به تن دارند که تا پشت پایشان امتداد یافته است. اما بلندی جامة آنها کمی پایین تر از زانو است. دارای کمربندی می باشند که مزیّن به گل هایی بر روی آن است. دست هایشان بر روی نیام شمشیری است که به کمر بسته اند و تا ساق پاهایشان امتداد یافته است. بالا تنة دو نفر دیگر نیز در ردیف جلو و کمی پایین تر از دیگران به نمایش گذاشته شده است. بر روی سینة اسب، سنگ نوشته ای به زبان پهلوی و یونانی در ۵ سطر نگاشته شده است که ترجمه آن عبارت است از: این پیکرة مزدیسن بغ (خداوندگار) شاپور شاهان. شاه ایران و امیران که چهر (نژاد) از ایزدان. پس (پسر) مزدیسن بغ اردشیر شاهان شاه. ایران که نژاد از ایزدان، نوة بغ بابک. شاه. در نقش برجسته دوم، مراسم تاجگذاری اردشیر اول در ابعاد ۵/۲×۵/۴ متر حجاری شده است. در این تصویر که متشکل از ۸ مرد، زن و کودک می باشد، نماد اهورامزدا حلقه یا تاج پادشاهی را به اردشیر می دهد. اردشیر در حالی که یک دست خود را به نشان احترام بلند کرده است، تاج پادشاهی را با دست دیگر از اهورامزدا می گیرد. تاج شاهی وی کنگره دار بوده و نوار پهنی به دور سر شاه پیچیده شده و از پشت سر گره خورده و دو سر آن آویزان است. وی جامهای پوشیده که بلندی آن تا زانوی وی می رسد و گردنبندی نیز به گردن آویخته است. موی سرش کوتاه است و انتهای ریشش پهن است. در پشت سر شاه دو نفر ایستاده اند که یکی از آنها مگس پرانی را بر فراز سر شاه گرفته و بدون ریش است و کلاهی بر سردارد. فرد دیگر نیز یکی از بزرگان است که به حالت احترام ایستاده است. وی دارای ریشی است که انتهای آن پهن است. دست چپ وی در آستین است و با دست راست ادای احترام می کند. در جلوی شاه و نماد اهورامزدا، تصویر دو کودک حجاری شده که در دست یکی از آنها شیئی است که آن را به سمت بالا گرفته است. در پشت سر اهورامزدا تصویر دو زن حجاری شده که دست را به نشانه احترام بالا برده اند. یکی از این زنان دارای موهای تابداده و لباس بلندی است. در بیرون از این مجلس و در سمت چپ آن، بالا تنة فردی به تصویر کشیده شده که دست راست را بلند کرده و کتیبه ای را نشان می دهد که سی و یک سطر به خط پهلوی ساسانی بر روی آن نگاشته شده است. براساس آن چه که در کتاب راهنمای کتیبه های ایرانی میانه آمده، این کتیبه مربوط به کرتیر می باشد و ترجمه آن عبارت است از: پس من کریتر در شهر (= کشور) با راستی (= صادقانه) خدمت کرده ام و نسبت به ایزدان و خدایان (= فرمانروایان) نیک پرستنده و خوش نیت بوده ام، بدین ترتیب من از یزدان این گونه درخواستم: چنان چه ایزدان، من کریتر را در جهان زندگان (=این جهان) به ارجمندی (دارای) پایگاه (=مقام) کرده اید، همان گونه از این پس، در جهان مردگان (=آخرت) نیز وسیله (رسیدن) به بهشت و دوزخ را به من بنمایید و در مورد این اعمال (= خدمات دینی و اداری) نیز که در شهر (= کشور) کرده می شود، در این مورد نیز این که از این پس باید چگونه باشد، آن را به من بنمایید، که نسبت به آن گستاخ تر (مطمئن تر) باشم و آن گونه که من از ایزدان درخواستم و من آن را (قبلاً) نشان دادم. آنان همان گونه به من وسیله (رسیدن) به بهشت و دوزخ و اردایی (= نجات) و درونی (= عذاب) را به لطف این اعمال نمودند، پس آن گاه، همین که ایزدان این امور مربوط به جهان مردگان (= آخرت) را ۱۰. این گونه به من نمودند، آن گاه نسبت به ایزدان بسیار نیک پرستنده ترو خوش نیت تر ۱۱. شدم؛ و نسبت به روان خویش نیز رادتر و راست تر ۱۲. شدم؛ و درباره این یشت (= آیین عبادی یسنا) و اعمال (دیگر دینی) که در شهر (= کشور) انجام می گیرد بسیار ۱۳. گستاخ تر (= مطمئن تر) شدم و کسی که این نامه (= کتیبه) را بیند ۱۴. و (آن را به دقت) باز خواند، باشد که او نسبت به ایزدان و خدایان (= فرمانروایان) و روان خویش راد ۱۵. و راست شود و درباره این یشت (= آیین عبادی یسنا) و اعمال (= دینی) و دین مزدیسنا ۱۶. که اکنون در جهان زندگان (= این جهان) انجام می گیرد، باشد که گستاخ تر (= مطمئن تر) شود . از آن پس ۱۷. نسبت به امور (آخرت) ناباور شود زیرا به راستی بداند که: ۱۸. بهشت هست و دوزخ هست و کسی که کرفه گر است،او به بهشت فراز ۱۹. شود و کسی که بزه گر است، او به دوزخ افگنده شود و کسی که کرفه گر باشد و بر ۲۰. کرفه، نیک رود (= نیک رفتار کند) باشد که به تن مادی او خسروی و آبادی ۲۱. برسد و بر روان مادی او ارداتی برسد ۲۲. چنان که به منِ کریتر رسید، من این نامه (= کتیبه) را نیز از این روی نوشتم که ۲۳. چه منِ کریتر از آغاز تاکنون از سوی شهریاران و خدایان (= فرمانروایان) بسیاری آتشان (= آتشکده ها) ۲۴. و موبدان را سند و پیمان نامه مهر کردم و من نام خویش را در بسیاری جای ها (= جاهای گوناگون) ۲۵. بر سند و پیمان نامه و گزارش ها نوشتم که از فرازتر ۲۶. زمان (= در آینده) کسی که پیمان نامه، گزارش یا سند یا هر نامه (= نوشته) دیگری را به ببیند، او ۲۷. بداند که من همان کریترم که شاپور شاهنشاه «کریتر ۲۸. موبد و هیربدم» نام کرد و هرمزد شاهنشاه و بهرام شاهان ۲۹. شاه پسر شاپور، «کریتر هرمزد موبدم» نام کرد و بهرام ۳۰. شاهان شاه پسر بهرام «کریتر، بُخت روان بهرام و هرمزد»م نام کرد. ۳۱. نوشت «بُختگ»، دبیر کریتر سرور. در نقش برجسته سوم، مراسم تاجگذاری شاهپور اول به تصویر کشیده شده است. این نقش که در سمت راست صحنه و تا اندازه ای در پشت صخره پنهان شده است، دارای ۴ متر طول و ۵/۲ متر ارتفاع است. در این تصویر شاپور اول سوار بر اسب است . تاج یا حلقة شاهی را از اهورامزدا که خود سوار بر اسب است، دریافت می کند. اهورامزدا تاج کنگره داری بر سر نهاده و گیسوان مجعد و انبوهش را بر روی شانه ها ریخته و نوارهای پهنی که به دور تاج بسته شده، از پشت سر او آویزان است. ردایی بر تن دارد که به وسیله روبانی بسته شده است. اسب نیز زنجیری بر گردن دارد و منگوله هایی جهت تزیین زین و یراق اسب بدان آویزان شده است. نقش رجب در تاریخ ۲۴/۶/۱۳۱۰ با شماره ۲۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

نقش رجب

منبع: سیری در ایران
نظر شما
کد امنیتی