دره سیستان (تفنگ دره) کلات یکی از جاذبه های طبیعی زیبای استان خراسان رضوی است که در ارتفاعات هزار مسجد در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا واقع است. منطقه مشهور به دره سیستان پوشیده از جنگلهای ارس است و رودخانه ایدلیک از میان آن عبور می کند. فراموش نکنید که عبور از این دره نیاز به تجهیزات کوهنوردی و همچنین اطلاع از وضعیت آب و هوایی منطقه دارد تا در جریان لذت از طبیعت بکر دره سیستان، دچار مشکل نشوید.دره سیستان که با عنوان تفنگ دره نیز خواهنده می شود، یکی از زیبا ترین و بکرترین مناطق هزار مسجد است که متشکل از ۳۲ آبشار کوچک و بزرگ است . آبشارهای تفنگ دره باید با وسایل فنی و فرود های متعدد طی شوند و از آبشار ۱۱ باید داخل آب فرود صورت گیرد .

وجه تسمیه هزار مسجد را چنین آورده اند که: چون اسکندر به ایران هجوم آورد و درصدد نابودی دین اوستا برآمد هزار نفر از بزرگان دین زرتشت که به ” مز ” معروف اند ، اوستا را به این کوه آوردند و در آنجا مخفی شدند و لذا جایگاه هزار مز بود.بعد از اسلام برای این که با فرهنگ اسلامی نزدیکی بیشتری داشته باشد به هزار مسجد تغییر نام یافته است.
به علت باریک بودن عرض دره سیستان (تفنگ دره) باید در فصل های خشک صعود انجام شود چون در صورت آمد سیل راه فراری وجود ندارد.

معمولا شب را در میدان سستان چادر می زنند تا برای صعود تفنگ دره نیروی لازم را داشته باشند .اگر گروه فقط به قصد تفنگ دره و کار فنی آمده باشد باید در سمت راست دو دره را از روی خط راس بپیماید تا با ابتدای یک شنسکی با شیب تند می شود که پس از آن وارد تفنگ دره می شود ولی اگر گروه نخواهد کار فنی آنجام دهد می تواند دره را روبروری پایین رود که بعد از ۷ ساعت کوهنوردی به آخرین آبشار تفنگ دره می رسد و رودخانه به دو قسمت تقسیم می شود که سمت راست به بایرام قلعه می رسد و سمت چپ به آیدلیک می رود.
وسایل مورد نیاز
برای صعود و فرود از آبشارهای متعدد دره سیستان (تفنگ دره) کلات نیاز به ابزار و وسایل فنی خواهید داشت.
بصورت سری و پشت سر هم در ۶ دره فرعی خط الراس جنوبی دره سیستان واقع شده اند. بلندترین حدود ۲۰ متر ارتفاع – آب آنها زیاد نیست ولی به دلیل قرار گرفتن در دره های زیبا با پوشش گیاهی مناسب ، دارای بی نظیرترین مناظر طبیعی منطقه می باشد. دره های آن صعب العبور هستند و نیاز به سنگنوردی و فرودهای پی در پی دارند.
مسیر پیاده روی نیاز به ۳ ساعت پیاده روی است تا به دشتی که به میدان سیستان مشهور است برسید . در طول مسیر از سیاه چادرهای عشایر می گذرید که بر زیبایهای منطقه افزوده است.
مسیر خودروی شخصی برای رفتن به این منطقه باید از میدان شهدا مشهد به بولوار خواجه ربیع رفت تا دوراهی کلات که باید به سمت کلات حرکت کرد. بعد از ۲۰ دقیقه به دوراهی سد کاره می رسیم که باید به این سمت رفت .بعد از ۴۰ دقیقه به روستای گوش میرسیم و بعد از نیم ساعت با ماشین رفتن به روستای مارشک می رسیم که آباد ترین روستای منطقه می باشد بعد از این روستا راه به دو قسمت خاکی تقسیم می شود که سمت راستی به بلغور می رود و سمت چپ به خرکت می رود که باید سمت چپ را انتخاب کرد و به خرکت رفت که تا رسیدن به آنجا باید ۴۰ دقیقه با ماشین راه را پیمود . از اینجا را پایان می یابد و پیاده روی شروع می شود البته اگر با ماشینهای همچون لندرور باشیم می توان از داخل رودخانه قسمتی از آن را پیمود وگرنه ۳ ساعت وقت لازم است برای پیاده روی تا به دشتی که به میدان سیستان مشهور است رسید .

منبع : بزنیم بیرون